Nokia vừa báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh quý 2 năm 2011, và kết quả đó thật tồi tệ. Đúng như kì vọng.

Bạn đã kì vọng kết quả tốt hơn? Thật sai lầm. Vấn đề đã quá rõ ràng là giờ đây Nokia đang gặp khó khăn vì Android và iPhone, và trong năm nay họ khó có thể thay đổi được điều gì.

Đối thủ cạnh tranh biết rõ điểm yếu của Symbian, cũng như khả năng có hạn của bản thân nền tảng này khiến nó không thể cạnh tranh trên bất cứ phương diện gì ngoài giá cả. Nếu các đối thủ có thể kết hợp mức giá của Symbian với tính năng của Android – thì cứ 10 khách đến mua hàng sẽ có 9 người bước ra với thiết bị chạy Android trong tay.

Và kể từ mùa xuân năm nay, những đối thủ như Samsung và HTC đang tích cực theo đuổi mức giá của thiết bị chạy Symbian của Nokia.

Mọi thứ đã kết thúc với điện thoại thông minh chạy Symbian của Nokia trong nửa cuối năm ngoái, khi điện thoại Android đã đủ phát triển và đủ rẻ so với hầu hết khách hàng cũ của Nokia trong dòng điện thoại thông minh.

Một năm trước, Nokia đã bắt đầu mất thị phần khoảng 5 – 6% mỗi quý. Quý 3 năm 2010, thị phần giảm từ 39% xuống còn 33%, và rồi thêm 5% nữa trong mùa giáng sinh, tức là chỉ còn 28% trong quý 4. Quý 4 năm 2010, Nokia đã kiểm soát được mức giảm chậm lại một chút nhờ tăng trưởng do nhu cầu bị dồn nén cho sản phẩm mới Symbian 3, vốn đã bị trì hoãn quá nhiều lần. Quý 1 năm 2011, Nokia vô cùng phấn khởi nhồi nhét càng nhiều kênh phân phối vào Trung Quốc và châu Âu càng tốt. Thật không may, các nhà phân phối chỉ đẩy đi được những chiếc điện thoại cũ kỹ thiếu hấp dẫn, và vì không có gì thú vị để thúc đẩy nhu cầu, Nokia giờ đây đang phải trả giá. Trong khi thị trường điện thoại thông minh đang tăng trưởng thần tốc, thì doanh số của Nokia lại tụt 8,5 triệu chiếc so với năm ngoái. Doanh thu của Nokia tại Trung Quốc sụt giảm 5%, tại châu Âu giảm 21%.

Dĩ nhiên, vẫn có một số người hâm mộ Nokia hay Symbian và các nhà phân tích, những ai cho rằng Stephen Elop, chiến lược chuyển hướng sang Windows Phone cùng với “nền tảng đang cháy rụi” là gốc rễ của mọi vấn đề Nokia gặp phải, những người này đã nhanh chóng tuyến bố rằng lý luận của mình đã được chứng minh là đúng, và rằng kết quả quý 2 của Nokia cho thấy mọi chuyện xảy ra chỉ là do những tuyên bố hôm 11/2 của hãng này.

Rất tiếc phải làm họ thất vọng, nhưng tình cảnh hiện nay của Nokia chẳng mấy liên quan đến ngày 11/2, mà tất cả là do những sai lầm và thất bại trong phản ứng trước sự kém cỏi của cơ cấu quản trị cũ. Symbian đơn giản là không đủ khả năng cạnh tranh với những phiên bản mới nhất của Android, và sự cải tiến của nó thì lại quá chậm chạp. Nó đã chậm chân từ 3 năm trước, năm ngoái nó cũng chậm chân, và đến hôm nay nó vẫn tiếp tục chậm chân; bất kể có hay không những tuyên bố ngày 11/2.

Hiệu suất của Symbian từng là lợi thế cạnh tranh lớn khi năng lực xử lý (processing power) với một chiếc điện thoại vẫn còn khan hiếm và đắt đỏ. Lợi điểm bán hàng quan trọng với hầu hết thiết bị chạy Symbian trong những năm ấy là giá cả. Thật không may là tác dụng định luật Moore với điện thoại di động cũng chỉ như với máy tính cá nhân mà thôi. Cho đến năm nay, công suất tính toán (computing power) đã trở nên đủ rẻ và đủ nhiều để xóa bỏ lợi thế cạnh tranh duy nhất của Symbian.

Nokia N8 và các thiết bị chạy Symbian khác đã rơi vào tình thế phải cạnh tranh giá cả với những thiết bị Android nổi bật như Samsung Galaxy S và HTC Desire. Không may là, các đối thủ của Nokia đã giới thiệu thế hệ thiết bị chủ đạo của mình trong năm nay, và do đó giảm giá các dòng sản phẩm năm ngoái rất mạnh. Trong khi đó Nokia mới chỉ cho ra mắt thêm điện thoại X7 với hệ điều hành Symbian Anna, thực chất chỉ là bản nâng cấp mã ngoài của Symbian 3 mà thôi.

Ngay lúc này, các đối thủ của Nokia có vài thiết bị Android, vừa rẻ hơn, và nhiều khi còn tốt hơn bất cứ thứ gì Nokia có thể bán ra ở cùng mức giá. Tính năng duy nhất mà các nhà cung cấp Android chưa theo kịp là máy ảnh. Nhưng ít có khách hàng nào lại lựa chọn một chiếc điện thoại chỉ vì nó chụp ảnh đẹp hơn.

Rất đơn giản – nếu có 2 lựa chọn đưa ra là Nokia N8 và Samsung Galaxy SL rẻ hơn, hay X7 và Galaxy S rẻ hơn đến 20%, thì kết quả đã quá rõ ràng. Với cả người tiêu dùng và người bán hàng, câu trả lời đều là Galaxy S. Bạn cũng không cần phải vận dụng trí tưởng tượng mới thấy được sự tẩy chay Nokia do thông báo hồi tháng 2 của hãng này, và tại sao hầu hết mọi người không còn muốn mua điện thoại thông minh của gã khổng lồ Phần Lan nữa.

Nokia sẽ tiếp tục đánh mất thị phần, và nhiều khả năng là đánh mất doanh số trong nửa năm còn lại. Rất có thể họ sẽ kết thúc năm 2011 với mức thị phần chỉ còn một con số. Nhưng đó không phải là vấn đề trong dài hạn. Việc gì trong quá khứ cũng đã qua rồi, và Nokia đang phải trả giá cho sự ngạo mạn của mình suốt 3 năm qua.

Vấn đề là liệu ván cược của Nokia lên Windows Phone có giúp họ chiến thắng hay không. Chúng ta sẽ được biết kết quả vào ngày này năm sau