“Giá trị tương xứng với túi tiền, gói sản phẩm lớn hơn là xu hướng chủ đạo trong các ngành thực phẩm, chăm sóc/vệ sinh nhà cửa, chăm sóc sức khoẻ”, theo báo cáo cập nhật tình hình bán lẻ Việt Nam 2011 của Nielsen công bố vào cuối quý 3/2011.

Xu hướng tiêu dùng thay đổi

Cụ thể, theo Nielsen, với sản phẩm thiết yếu trong nhu cầu hàng ngày như nước mắm, bột ngọt thì có khoảng 80% người tiêu dùng tại 36 thành phố lớn ở Việt Nam chọn cách mua gói lớn hơn (nước mắm loại chai 750ml trở lên và bột ngọt gói 900g trở lên). Ở nhóm hàng dầu gội có khoảng 70% người tiêu dùng chọn mua loại chai có dung tích từ 500ml trở lên. Ở nhóm hàng bột giặt, có khoảng 76% người tiêu dùng chọn mua loại từ 3kg/bịch trở lên.

Điều đáng lo cho các doanh nghiệp, chính là khi giá trị sử dụng được đặt lên hàng đầu, thì trong trường hợp giá tăng, người tiêu dùng sẽ thay đổi hành vi mua sắm. Nielsen khảo sát trên 300 người tiêu dùng cho thấy, trong nhóm nước giải khát có gas, 64% người mua hàng sẽ thay đổi ngay khi giá tăng. Với nhóm sản phẩm mà người sử dụng tưởng chừng gắn chặt với thương hiệu như sữa: có 17% người mua sẽ thay đổi sữa cho trẻ em, và 57% sẵn sàng thay đổi sữa cho người lớn; hoặc như dầu gội: có 32% sẵn sàng thay đổi dầu gội, nếu hàng lên giá. Thay đổi của người tiêu dùng là mua ít hơn, hoặc mua hàng thương hiệu khác hoặc thay thế bằng sản phẩm khác.

Trong tiêu chí lựa chọn hàng hoá từ thực phẩm, hoá mỹ phẩm, hàng gia dụng đến quần áo, sản phẩm dùng trong nhà…, người mua hàng cũng đang chú ý nhiều hơn đến hai xu hướng: tốt cho sức khoẻ và thân thiện với môi trường.

Đi tìm sự thích ứng

Trong bối cảnh tâm lý tiêu dùng dễ dàng thay đổi, doanh nghiệp trong nước có những cải tiến, đổi mới sản phẩm dưới nhiều hình thức.

Bà Lê Thị Thanh Lâm, phó giám đốc Saigon Food cho biết: “Tất cả 14 sản phẩm mới trong dịp tết sắp tới này đều sản xuất theo công nghệ mới, không dùng chất bảo quản, không sử dụng đường hoá học, mua về có thể dùng được ngay”. Công ty cũng đưa ra các kiểu bao bì khác nhau, từ gói nhỏ vừa đủ dùng một lần trong gia đình cho đến gói lớn, thuận tiện cho việc đóng hộp.

Tương tự, công ty bánh kẹo Bibica sản xuất đến 50 loại bánh kẹo tết với mười cỡ hộp khác nhau. Ông Phan Văn Thiện, phó tổng giám đốc công ty Bibica nói: “Chúng tôi chú ý đến giá trị mà người mua sẽ nhận được”. Theo ông Thiện, ngoài lợi ích vật chất như giá, mẫu mã, chất lượng, còn có các giá trị vô hình như hương vị tết, dịch vụ bán hàng. Cùng trọng lượng 900g nhập khẩu từ châu Âu, Bibica có loại 908g, giá thấp hơn 20%, thành phần nguyên liệu nhập từ các nhà cung cấp nổi tiếng thế giới, mẫu mã bao bì đẹp. So với các loại bánh nhập giá bình dân từ các nước lân cận, Bibica có loại hộp giấy, loại bao bì hộp thiếc có nhiều kích cỡ, có giá rẻ hơn 30 – 50%.

Ông Nguyễn Đặng Hiến, tổng giám đốc công ty Tân Quang Minh nói: “Tôi đã đặt mình ở vị trí người tiêu dùng, dịp tết tôi vẫn phải mua sắm với túi tiền hạn chế, bỏ ra cùng một số tiền, tôi muốn mua được nhiều hơn như là cách tiết kiệm”. Do vậy trà Tam Thanh Bidrico, từng được định vị dành cho người tiêu dùng có thu nhập trung bình khá, trước đây chỉ có lon 330ml, nay công ty tung ra thêm loại chai nhựa 365 – 500ml. Nước ngọt có gas, thêm các loại trái cây thiên nhiên như hương me, táo, vải, dâu, kiwi, chanh, xí muội… với chai 1,5 lít